موسیقی، زبانی جهانی است که در هر گوشه ای از دنیا رنگ و بوی خاص خودش را دارد و نوای متفاوتی خلق میکند. از میان سبک های متنوع، موسیقی سنتی و کلاسیک جایگاه ویژه ای در بین ایرانیان دارند که هر کدام طرفداران خاص خود را جذب می کنند. اما فرق موسیقی سنتی و کلاسیک در چیست؟
اگر به دنبال یادگیری موسیقی هستید و هنوز نمی دانید کدام سبک برای شما مناسب تر میباشد، در این مقاله مفصلا به بررسی تفاوت های این دو سبک می پردازیم. در آموزشگاه موسیقی خورشید، واقع در کرج، می توانید زیر نظر اساتید برجسته موسیقی سنتی ایرانی و کلاسیک، مسیری جذاب را برای یادگیری این هنر بی نظیر آغاز کنید.
چرا باید فرق موسیقی سنتی و کلاسیک را بدانیم؟
دانستن فرق موسیقی سنتی و کلاسیک جزو ضروریات هر هنرجوی موسیقی میباشد. این تفاوت ها نه تنها به شما کمک می کنند تا سبک موسیقی مورد علاقه ی خود را بهتر بشناسید، بلکه درک عمیق تری از تاریخچه و فلسفه ی هر کدام از این سبک های موسیقیایی به شما می دهد. بسیاری از افرادی که به موسیقی علاقه دارند، هنوز فرق بین موسیقی اصیل ایرانی و سنتی را نمی دانند. در حالی که این دو سبک تفاوت های بسیار بزرگی دارند که شناخت آن ها برای یادگیری هر کدام از آنها ضروری میباشد.
همه هنرجویان موسیقی باید تفاوت های این دو سبک را بشناسند. چرا که این شناخت می تواند تأثیر زیادی در انتخاب مسیر آموزشی و حرفه ای آن ها داشته باشد. آگاهی از تفاوت موسیقی سنتی و کلاسیک کمک بزرگی برای شماست تا ابزار و روش های مناسب برای یادگیری هر سبک را انتخاب کنید و به یک نوازنده یا خواننده حرفه ای بدل شوید.
فرق های اساسی بین موسیقی سنتی و کلاسیک
تفاوت های بسیار اساسی بین موسیقی سنتی و کلاسیک وجود دارد که در زیر به آنها پرداخته ایم:
ساختار و نظریه موسیقی کلاسیک و سنتی
موسیقی کلاسیک بر اساس یک سیستم منظم و دقیق از نت نویسی و قوانین موسیقی ساخته و نواخته می شود. در این مدل سبک موسیقی، همه چیز بر اساس اصول خاصی تنظیم میشود از گام ها گرفته تا آکورد ها و هارمونی ها. این نوع موسیقی ساختار های بسیار پیچیده و قابل پیش بینی دارد که در آثار نوابغ موسیقی غرب مانند بتهوون و موتسارت مشاهده می شود. در موسیقی کلاسیک غربی، تمام نت ها و فواصل مشخص و کاملا استاندارد میباشند و اجرای قطعات باید با وفاداری کامل به نت ها و نشانه ها باشد.
در حالی که موسیقی سنتی ایران بیشتر بر پایه دستگاه ها و گوشه ها ساخته میشود. این سبک موسیقی به جای استفاده از گام ها و هارمونی های ثابت و مشخص، از فواصل صوتی غیر ثابت و متغیر استفاده می کند که به بداهه نوازی و احساس نوازنده توجه بیشتری می شود. موسیقی سنتی ایرانی اجرای آزادانه تری دارد و گاها خوانندگان و نوازندگان بر اساس احساس خود از لحظه اجرا تغییراتی در قطعه ایجاد می کنند. این ویژگی باعث می شود که موسیقی سنتی همیشه پویا و زنده باشد.
برای مطالعه بیشتر و دقیقتر از تفاوت های موسیقی کلاسیک و سنتی از این مقاله جذاب بازدید کنید: تفاوت بین کلاسیک و در مقابل موسیقی فولکلور
فرق ساز سنتی و ساز کلاسیک
ساز های نواخته شده در موسیقی کلاسیک و سنتی با هم تفاوت زیادی دارند:
ساز کلاسیک
ساز های موسیقی کلاسیک همان ساز های غربی مانند پیانو، ویولن، ویولا، ویولنسل، فلوت، و ترومپت استفاده میباشند. این سازها معمولاً دارای سیستم های دقیق و استاندارد هستند و هر کدام صدا و ویژگی های خاص خود را شامل میشوند. سازهای کلاسیک به‌طور عمده در ارکسترها نواخته میشوند و نقش های مختلفی در اجرای موسیقی دارند.
ساز سنتی
ساز های موسیقی سنتی ایران شامل تار، سه تار، سنتور، کمانچه، و دف هستند. هر کدام از این سازها در موسیقی ایرانی ویژگی های متفاوت و خاصی دارند که به آن ها رنگ و طعم خاصی می بخشند. مثلا ساز تار و سه تار به دلیل داشتن سیم های زخمه‌ای و صدای لطیف و دلنشین خود در بسیاری از قطعات ایرانی نقش مهمی دارند. در موسیقی سنتی، علاوه بر سازها، صدا های آوایی هم نقش مهمی دارند و خوانندگی در این سبک بسیار پررنگ میباشد.
تفاوت فواصل و گام ها
گام در موسیقی کلاسیک
موسیقی کلاسیک دارای گام های دیاتونیک میباشند که فواصل نیمپرده‌ای (مثلاً فواصل دو مینور یا ماژور) را شامل میشوند. این گام ها کاملا استاندارد بوده و در بسیاری از قطعات موسیقی کلاسیک بکاربرده میشوند. این ویژگی باعث می شود که موسیقی کلاسیک ساختاری دقیق و قابل پیش بینی داشته باشد.
گام در موسیقی سنتی
اما در موسیقی سنتی ایران، از سیستم دستگاه ها استفاده میشود که شامل فواصل ربع پرده‌ای است. این فواصل باعث میشوند که موسیقی سنتی از نظر صدایی به طرز خاصی رنگ و بوی متفاوتی داشته باشد. این سیستم به نوازندگان و خوانندگان این امکان را میدهد که با انعطاف بیشتری در اجرا و نوازندگی عمل کنند و به ایجاد احساسات مختلف در طول اجرا بپردازند.
بداهه نوازی و اجرا
نحوه اجرا ها، جزو فرق های اساسی بین موسیقی سنتی و کلاسیک هستند:
اجرای موسیقی کلاسیک
موسیقی کلاسیک کاملا براساس نت نوشته شده تاکید دارد. در این سبک، نوازندگان باید قطعات را به طور دقیق و کاملا مطابق با نت ها اجرا کنند و معمولاً سبک کلاسیک بداهه نوازی ندارد. موسیقی کلاسیک در اجرای گروهی، مانند ارکستر، نیازمند هماهنگی دقیق بین اعضا ی گروه است.
اجرای موسیقی سنتی
در موسیقی سنتی، بداهه نوازی جزء جدایی ناپذیر اجرا میباشد. نوازندگان و خوانندگان موسیقی سنتی در لحظه اجرا تصمیم می گیرند که چگونه قطعه را اجرا کنند. بداهه نوازی موسیقی سنتی باعث میشود که این سبک همیشه تازگی داشته باشد. نوازنده در حین اجرا می تواند تغییرات زیادی ایجاد کند و این انعطاف پذیری بخش زیادی از جذابیت موسیقی سنتی را تشکیل می دهد.
این تفاوت در اجرا به هنرجویان موسیقی کمک می کند تا از همان ابتدا با شناخت صحیح از هر سبک، تصمیمات بهتری در انتخاب ساز مورد علاقه خود داشته باشد.
شباهت موسیقی سنتی و کلاسیک
جالب توجه است که موسیقی سنتی و کلاسیک، با وجود تفاوت های آشکاری که در ساختار و اجرا دارند، شباهت های قابل توجهی نیز دارند که درک این شباهت ها کمک بزرگی به هنرجویان نوورود موسیقی میکند. در ادامه به برخی از این شباهت ها پرداخته ایم:
تأکید بر تکنیک های اجرایی
برای اجرای قوی در هر دو سبک، نوازندگان و خوانندگان باید بر تکنیک های اجرایی تسلط داشته باشند. برای اجرای قوی در موسیقی کلاسیک، نوازنده باید بر ساز های غربی و تکنیک های مربوط به آنها تسیلط بالایی داشته باشد. در موسیقی سنتی نیز، تسلط بر ساز های ایرانی و تکنیک های خاص آنها مانند زخمه زنی در تار و سه تار یا آرشه کشی لرزشی در کمانچه بسیار مهم است.
ارزش گذاری بر بداهه نوازی
پیشتر اشاره کردیم که یکی از خصایص مهم موسیقی سنتی بداهه نوازی است اما بدین معنا نیست که موسیقی کلاسیک بداهه نوازی ندارد! در موسیقی کلاسیک نیز به ویژه در بخش هایی مانند کنسرتوها و سونات ها، به نوازندگان فرصت های بداهه نوازی داده میشود. این ویژگی هم در سبک کلاسیک و هم در سبک سنتی به نوازندگان اجازه می دهد تا احساسات و خلاقیت خود را در لحظه بیان کنند.
تأکید بر بیان احساسات و عواطف
هر دو سبک موسیقیایی به‌عنوان وسیله ای برای بیان احساسات و عواطف انسانی بکار برده میشوند. بیان احساسات در موسیقی کلاسیک از طریق ملودی و هارمونی های پیچیده ادا میشود و در موسیقی سنتی از طریق دستگاه ها و گوشه های مختلف احساسات نوازنده منتقل میشود.
ساختارهای پیچیده و غنی
هر دو سبک موسیقیایی دارای ساختارهای پیچیده و غنی میباشند که نیازمند درک عمیق و تخصصی است. در موسیقی کلاسیک، این ساختارها شامل سونات ها، فانتزی ها و سمفونی ها می شوند. در موسیقی سنتی، این ساختارها شامل دستگاه ها، گوشه ها و قالب های متفاوتی هستند که هرکدام ویژگی های خاصی دارند.
شناخت و تحقیق این شباهت ها به هنرجویان کمک میکند تا دیدی جامع تر نسبت به هر دو سبک داشته باشند و از آنها بهره ببرند.
موسیقی سنتی بهتر است یا کلاسیک؟
انتخاب بین موسیقی سنتی و کلاسیک و اینکه کدام بهتر است کاملا بستگی به سلیقه، اهداف و علاقه مندی های افراد دارد. موسیقی سنتی و کلاسیک هر کدام مزایای خود را دارند که در زیر بیشتر به مزایای هر کدام پرداخته ایم:
مزایای موسیقی سنتی
ارتباط عمیق با فرهنگ و تاریخ
موسیقی سنتی ایرانی، موسیقی بسیار ریشه دار و غنی میباشد و با تاریخ و فرهنگ این سرزمین پیوندی عمیق دارد.
تسلط بر ساز های ایرانی
یادگیری و تسلط بر سازهای سنتی مانند سنتور، کمانچه، تار و سه تار به نوازندگان این امکان را میدهد تا با صدای منحصر به فرد این ساز ها آشنایی پیدا کنند.
در نشر داشته باشید که آموزش تمام این ساز ها اعم از دوره های آموزش تار، آموزش سه تار و… در آموزشگاه موسیقی خورشید در کرج برگزار میشود.
مزایای موسیقی کلاسیک
ساختار منظم و دقیق
موسیقی کلاسیک بر اساس قوانین مشخص و نت نویسی با نهایت دقت ساخته می شود که به نوازندگان چارچوبی منظم می دهد.
حضور ارکسترها
یادگیری موسیقی کلاسیک به نوازندگان این امکان را می دهد که در ارکسترهای بزرگ و گروه های موسیقی مشارکت داشته باشند.
تسلط بر ساز های غربی کلاسیک
آشنایی با ساز های کلاسیک مانند پیانو، ویولن و فلوت، به نوازندگان فرصت می دهد تا با تکنیک ها و رمز و رازهای این ساز ها آشنایی پیدا کنند.
بین سبک کلاسیک و سنتی کدام سخت تر است؟
سختی هر سبک موسیقی به عوامل متفاوتی بستگی دارد، این عوامل شامل استعداد فردی، پشتکار و علاقه مندی و …میباشد. برخی ممکن است یادگیری موسیقی سنتی را به دلیل پیچیدگی های دستگاه ها و بداهه نوازی دشوارتر بدانند، اما ممکن است عده ای دیگر موسیقی کلاسیک را به دلیل نیاز به تسلط بر نت نویسی و تکنیک های دقیق تر سخت تر و پیچیده تر بدانند.
در واقع نمیتوان گفت کدام برای یادگیری سخت تر هستند. انتخاب بین موسیقی سنتی و کلاسیک باید بر اساس علاقه، اهداف و منابع در دسترس انجام گیرد. در آموزشگاه موسیقی خورشید در کرج، با بهره گیری از اساتید مجرب در هر دو سبک، می توانید به یادگیری و تسلط بر هر یک از این سبک ها بپردازید و از مزایای هر کدام بهره مند شوید. در این مطلب تلاش کرده بودیم تا به دقت به فرق موسیقی سنتی و کلاسیک پرداخته ایم. امید است تا برایتان کمک کننده باشد.
همچنین حتما از سایر مطالب مرتبط ما مانند فرق سلفژ و صداسازی چیست؟ بازدید کنید.
